Castel Gandolfo to malownicze miasteczko podrzymskie, leżące na kraterze wygasłego wulkanu Lacjum. Razem z Albano, Frascati, Lanuvio, Grottaferrata, Marino i kilkoma mniejszymi miejscowościami tworzą historyczny i geograficzny obszar Zamków Rzymskich (Castelli Romani). Łagodny klimat, żyzna gleba, duże zbiorniki słodkiej wody (jeziora w kraterach!) i łatwość obrony przyciągały nieustannie ludzi w to miejsce.
Castel Gandolfo – historia
W czasach przedrzymskich tu właśnie powstała stolica-sanktuarium plemion latyńskich, mityczna Alba Longa, od której bierze początek popularna wśród rzymian nazwa tej okolicy – Colli Albani (Wzgórza Albano).
W okresie Republiki i Cesarstwa wzgórza te stały się uprzywilejowanym miejscem wakacji bogatych Rzymian.
W średniowieczu i nowożytności miejsce patrycjuszy, senatorów i cezarów zajęła szlachta Państwa Kościelnego i duchowni. Bliskość Rzymu sprawiła również, że to miejsce było idealnym schronieniem dla papieży szukających w porze letniej ochłody i wypoczynku. Kiedy więc pod koniec XVI wieku miasteczko-zamek należący wcześniej do starego rodu Gandolfich przeszło w ręce Stolicy Apostolskiej, stało się rzeczą prawie naturalną, że wkrótce po tym, za czasów panowania Urban VIII Barberiniego, wzniesiono tu willę papieską ze wspaniałymi ogrodami. Była ona ulubionym miejscem kanikuły letniej dla wielu biskupów Rzymu aż do upadku Państwa Kościelnego w 1870 roku. Dopiero 59 lat po tej dacie, po podpisaniu Traktatu Laterańskiego w 1929 r. pomiędzy Państwem Włoskim a Stolicą Apostolską, pałac papieski w Castel Gandolfo oraz Willa Barberini i jej ogrody uzyskały status eksterytorialności i stały się częścią posiadłości papieskich.
Po drugiej wojnie światowej Castel Gandolfo rozkwitło szczególnie w okresie pontyfikatów papieży: Piusa XII i Jana Pawła II. Za panowania naszego rodaka na Tronie Piotrowym letnia rezydencja stała się czymś więcej niż miejscem krótkiego wypoczynku papieża – była tętniącą życiem oazą spotkań z wiernymi, sympozjów naukowych i pracy twórczej.
Pałac papieski w Castel Gandolfo
Budowę pałacu rozpoczęto w 1628 roku na polecenie papieża Urbana VIII, według projektu Carla Moderny, na miejscu wcześniej istniejącego, antycznego zamku feudalnego należącego do rodu Gandolfich. Aktualny wygląd budowla zyskała w 1660 r., za czasów panowania papieża Aleksandra VII. Ostatnio przeprowadzone prace konserwacyjne miały miejsce w 1930 r. zaraz po podpisaniu Traktatu Laterańskiego.
Do pałacu przylega lądowisko helikopterów, którymi papież przemieszcza się z Watykanu do swej letniej rezydencji oraz odkryty basen, wzniesiony za pontyfikatu Jana Pawła II.
Obserwatorium astronomiczne w Castel Gandolfo
Ciekawą częścią Pałacu Apostolskiego jest obserwatorium astronomiczne, zwane Specola Vaticana, założone przez papieża Leona XIII w 1891 r. Zostało ono przeniesione do Castel Gandolfo z Ogrodów Watykańskich ze względu na niedostateczną widoczność nieba, którą utrudniały światła Rzymu.
Park Willi Papieskich
Ogrody papieskie w Castel Gandolfo to duża posiadłość ziemska rozciągająca się na przestrzeni setek metrów, pomiędzy centrum miasta a miejscowością Marino . Cały kompleks zajmuje powierzchnię 55 ha – jest zatem o 11 ha większy od Watykanu! W jego skład wchodzą trzy wille kardynalskie: Cybo, Del Moro i Barberini, dwa klasztory kontemplacyjne (Klarysek i Bazylianów), 30 ha parku i ogrodów kwiatowych, 24 ha ogrodów warzywnych, obory i budynki gospodarcze. Do prowadzenia tego wielkiego gospodarstwa ogrodniczo-rolnego Stolica Apostolska zatrudnia na stałe ponad 20 osób. Część produkcji kwiatów, warzyw i ziół sprzedawanych jest w okolicznych miejscowościach.
Kościoły w Castel Gandolfo
Kilkanaście lat po pałacu papieskim wzniesiono przy tym samym placu głównym Castel Gandolfo, kościół św. Tomasza z Villanova – barokową świątynię na planie krzyża greckiego zwieńczoną okazałą kopułą. Jego projektantem był sam wielki Gian Lorenzo Bernini, architekt i rzeźbiarz, twórca placu św. Piotra w Watykanie i wielu innych wspaniałych kościołów Wiecznego Miasta. Warto wspomnieć, że w tej papieskiej kolegiacie znajdują się elementy polskie i to nie tylko ze względu na panowanie papieża Polaka. Na początku XX wieku polski malarz Jan Henryk Rosen wykonał tam zdobienia; w jednej z kaplic umieszczono kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej; na polecenie Piusa XI powstały tu także freski przedstawiające obronę Jasnej Góry oraz Cud nad Wisłą.
Przy okazji pobytu Castel Gandolfo warto również odwiedzić inne ciekawe kościoły tego miasteczka:
– kościół Madonny de Lago – zbudowana na polecenie papieża Pawła VI nad brzegiem jeziora Albano
– kościół Santa Maria Assunta – powstały w 1619 r., niegdyś siedziba kongregacji Propagandy Wiary, zbombardowany przez lotnictwo anglo-amerykańskie 10 lutego 1944 r.
– kościół Santa Maria Ausiliatrice – nowoczesna konstrukcja znajdująca się w dzielnicy Borgo San Paolo, przy drodze krajowej 7 Via Appia . Do kościoła przylega teatr „Ugo Bazzi”
– kościół św. Sebastiana – noszący imię patrona miasta, położony przy drodze krajowej 7 Via Appia. Obok kościoła znajduje się cmentarz komunalny.
Święta i festyny Castel Gandolfo
Święto patrona miasta, św. Sebastiana, odbywa się w pierwszy weekend września, chociaż imieniny patrona wypadają 20 stycznia. Oprócz różnego rodzaju procesji, występów i koncertów, szczególnie widowiskowe są nocne pokazy sztucznych ogni nad brzegiem jeziora. Naturalny amfiteatr krateru wypełnionego wodami jeziora Albano, nadaje temu pokazowi wyjątkowego charakteru.
W ostatni weekend lipca odbywa się malowniczy festyn „Sagra delle Pesche”, którego bohaterką jest brzoskwinia.
Gastronomia Castel Gandolfo
Castel Gandolfo oraz pobliskie miejscowości to kraina dobrego wina i świetnej gastronomii. Króluje tu grzyb borowik z okolicznych lasów oraz ryby z jezior Albano i Nemi. Miasteczko Ariccia słynie w całej Italii z porchetty (porketta) – pieczonego prosiaka w aromatycznych ziołach; miasto Lariano to ojczyzna chleba i pieczarek; w Rocca di Papa można skosztować pysznych pieczonych kasztanów. Uznaniem cieszą się też truskawki z Nemi oraz białe wino z Frascati.
Dojazd z Rzymu do Castel Gandolfo
Pociąg
Ze stacji głównej Roma-Termini -> linia FR4, pociąg regionalny (treno regionale) do Albano Laziale -> przystanek na stacji Castel Gandolfo. Podróż trwa ok. 40 minut, bilet w jedną stronę: 1,90 euro (ważne są też bilety Metrebus Lazio 3 strefy BIRG – BTR – CIRS ).
Strona kolei włoskich
Autobus
Plac autobusowy przy stacja metra A ANAGNINA -> autobus podmiejski COTRAL do Castel Gandolfo lub do Velletri (przystanek w Castel Gandolfo) . Czas podróży to ok. 40 minut, bilet w jedną stronę 2,50 euro.
Rozkład jazdy (pdf)
[mappress mapid=”57″]
Witam
jak wyglada dojscie ze stacji kolejowej do palacu papieskiego? Slyszalam o dosc stronym podejsciu – jest to dla mnie wazne bo bede z dzieckiem w wozku
pozdrawiam
@kasia, to prawda, ale powinnaś dać radę, bo jest prosty asfalt
@rzymianin,
Wszystko sie zgadza! Bilety CIRS jak najbardziej sa wazne na tej trasie a dzieciaki do lat 10-ciu placa 50% ceny biletu (dokladnie 1 euro)
Miasteczko urokliwe, przepiekne jeziorko, niezapomniane wrazenia! Polecam!
ps. kupujac bilet do Castel Gandolfo, trzeba pamietac aby wykupic go rowniez na powrot, bo niestety na stacji kolejowej prozno szukac kasy biletowej;)
@magda
Na stacji i owszem, ale bilet z Castel Gandolfo do Rzymu mozna kupic w kazdym Tabacci. Skasować go nalezy na peronie (kasownik dosyc niepokozrny, żółta skrzynka przy peronie – należy włożyc bilet z lewej strony ;))
A czy dzieci do lat 10-ciu, maja przejazd bezplatny pod opieka doroslego i czy bilet Metrebus regionalny 3 strefy na tej trasie (Rzym-CG) jest wazny?
Pozdrawiam
@magda, bilety BIRG, BTI, CIRS sa OK
Jeśli zaś chodzi o taryfy dla dzieci, to panuje tu spory chaos… Na terenie miasta Rzym, dzieci do lat 10 włącznie nie płacą za bilet. Nie mogę jednak znaleźć żadnej precyzyjnej informacji na ten temat, jeśli chodzi o bilety Metrebus Lazio.
Jeśli chodzi o zwykłe bilety kolejowe, to normy generalne mówią, że dzieci do 4 roku włącznie nie płacą za bilet (jeśli nie zajmują dodatkowego miejsca), od 5 do 12 włącznie płacą 50% taryfy…
Rzymianinie, szukam informacji na temat: Gdzie w terminie 1-14 sierpnia tego roku będzie papież. Chciałbym go spotkac, a nie wiem na co sie nastawiac, na rzym, czy castel gandolfo. Czy są jakies stałe nabozenstwa odprawiane przez papieża publicznie w tym czasie? Dziekuje z gory za odpowiedz!
@Jim,
papież w sierpniu przebywa w Castel Gandolfo…..
stałe w tym czasie „nabożeństwa” to:
1) środowe audiencje (niestety „miejsce” nie jest znane z dużym wyprzedzeniem (najczęściej jednak Castel Gandolfo), bo zdarza się, że papież helikopterem przyjeżdża na audiencje na placu św.Piotra, jeśli spodziewane jest dużo osób)
2) nabożeństwo Anioł Pański w niedziele – miejsce w Castel Gandolfo, na dziedzińcu, gdzie wejście jest bez biletów, a jak się ludzie nie mieszczą wewnątrz to papież i tak po modlitwie wychodzi drugi raz na balkon „zewnętrzny” na placu przed pałacem. Na placu przed jest oczywiście cały czas transmisja na telebimie, a na koniec papież błogosławi bezpośrednio osobiście.
szczegółowy wakacyjny kalendarz na ten rok:
Anioł Pański w Castelgandolfo: niedziela 10, 17, 24, 31 lipca oraz 7, 14, 28 sierpnia a także poniedziałek 15 sierpnia (wyjątkowo w niedzielę 21 sierpnia papież na ŚWiatowych Dniach Młodzieży w Madrycie)
Audiencje Generalne (w lipcu się nie odbywają): środy sierpniowe: 3, 10, 17, 24, 31 – dokładne miejsce znane w tygodniu poprzedzającym.
[http://www.vatican.va/various/prefettura/it/udienze_it.html
Drogi Rzymianinie. Czy warto wybrać się do Castel Gandolfo? Jakie zabytki można tam zwiedzić i zobaczyć? Dziękuję z góry za odpowiedź. 🙂
@PiotrA, warto… miasteczko jest malownicze… artykuł je przedstawia
Dziękuję za informację.
Witam! Czy wymienione zabytki w Castel Gangolfo można zwiedzać tylko z zewnątrz? Czy jest możliwość np. wejścia na teren ogrodów? Pozdrawiam
@Becik, zwiedzanie ogrodów papieskich w Castel Gandolfo – tylko za specjalnym pozwoleniem, nie do zdobycia dla zwykłego śmiertelnika…
Witam,
mam kilka pytań; czy w niedzielę 15.08.2010 odbędzie się spotkanie Papieża z wiernymi w Castel Gandolfo? Jeżeli tak to gdzie i o której godzinie, no i czy wymagane są jakieś wejściówki?
Kolejne pytanie dotyczy audiencji generalnej w środę 18.08 – gdzie się odbędzie?
W terminie od 14 do 21.08 będziemy z rodziną pod Rzymem i bardzo zależy nam na spotkaniu z Papieżem, dlatego będę bardzo wdzięczna za informacje i rady
pozdrawiam
@Ula, 15 – niedziela
Uroczystość Wniebowzięcia NMP
Kościół parafialny San Tommaso da Villanova w Castel Gandolfo, godz. 8.00
Msza z papieżem, a o 12.00 ANIOŁ PAŃSKI
18 sierpnia audiencja w Rzymie powinna być
Dziękuję bardzo za odpowiedź!
Pozwolę sobie jeszcze zapytać, czy Msza o 8.00 z papieżem będzie ogólnie dostępna (gdzieś czytałam, że tylko dla mieszkańców Castel Gandolfo, i nie wiem o której się udać do tego miasteczka), kolejne pytanie: Anioł Pański o 12, a zatem o której należy przybyć aby mieć dobre miejsce i czy wymagane są tam jakieś wejściówki?
Pozdrawiam serdecznie
Witam , mam odromną prosbę, gdzie można odprawić Mszę św w Castel Gandolfo rano tak żeby zdążyć na Anioł Pański czyli ok.10.30 ? Błagam o jakiś namiar. Pozdrawiam Marta
@Marta, w kościołach katolickich to raczej kobietom nie pozwolą odprawiać mszy… 😉
Możesz natomiast uczestniczyć we mszy parafialnej w kościele św. Tomasza (San Tommaso da Villanova http://www.santommasodavillanova.it/ ) o 10.00… znajduje się na tym samym placu co rezydencja papieska…
Klikam ,klikam i dalej nic nie wiem.Problem : Czy z lotniska Ciampino w sobote ok godziny 11 rano dostaniemy sie do Castel Gandolfo i wrocimy mniej wiecej ok 15 ? pociag ,albo autobus , obojetne.
Naprawde sie staralam znalezc odpowiedz , ale sie poddaje .Rzymianinie ! pomocy !
@Dorota, wystarczy wyjść przed lotnisko na Via Appia (przy rotundzie znajdziesz przystanek autobusów COTRAL – do CastelGandolfo jadą w lewo). Kursy http://www.cotralspa.it/PDF_Orari_Comune/Castel_Gandolfo.pdf sprawdź CORSE Verso Castelgandolfo
Niestety, bilet tygodniowy nie wystarczy na te podróż… potrzebny jest dodatkowy bilet kolejowy za 1,90 euro. Można go kupić w automatach biletowych na stacji Termini, w kioskach z prasą lub w kasach stacji.
Pozdrawiam!
Mam sprzeczne informacje, stad moje pytanie, czy na bilet tygodniowy mogę jechać do Castel Gandolfo? Proszę o szybko odpowiedz. szyszka21@buziaczek.pl