Rafael - Przemienienie Pańskie (fragment, Pinakoteka Watykańska) — Przemienienie Pańskie – fragment

6 kwietnia 1520 r. zmarł w Rzymie Rafael Santi (Sanzio) – malarz i architekt, wielka gwiazda włoskiego Renesansu. W tym roku wypada zatem 500 lat od jego śmierci! Okrągła, nadająca się na wielkie celebracje rocznica będzie miała swój kulminacyjny moment w największej wystawie dzieł Rafaela jaką do tej pory udało się zrobić na świecie.
Zanotujcie te dni: 02 czerwca – 30 sierpnia 2020 i zróbcie jak najszybciej rezerwację online!

Organizatorzy rzymskiej wystawy zapowiedzieli prezentację ok. 200 dzieł (obrazy i rysunki), z których połowa została wykonana przez samego Rafaela. Ponad 40 z nich udostępni florencka Galeria Uffizi; reszta przybędzie z Luwru w Paryżu, National Gallery w Londynie, Muzeum Prado w Madrycie, Galerii Albertina w Wiedniu, a także z Muzeów Watykańskich i rożnych galerii włoskich.

Rafael w Rzymie

Rafael przeżył w Rzymie 12 lat i jest z Wiecznym Miastem głęboko związany. Urodził się, co prawda, w Urbino (Region Marche), ale to w Rzymie powstały jego największe dzieła i tu znajduje się jego grób (Panteon).

Artysta z Urbino zagościł w Rzymie na dobre w 1508 r. kiedy został zatrudniony przez papieża Juliusza II przy ozdabianiu pomieszczeń swojego nowego apartamentu w Watykanie (tzw. Sale Rafaela). W 1514 r. papież Leon X dodatkowo mianował Rafała architektem bazyliki św. Piotra i kustoszem zabytków starożytności w Rzymie.

Oprócz służby dla papieża, pracował również dla bogatych sponsorów, w tym bankiera Augustyna Chigi, któremu zaprojektował kaplicę rodzinną w bazylice Santa Maria del Popolo oraz przyozdobił wspaniałą Villa Farnesina. Dla Medyceuszy florenckich stworzył natomiast mało znaną, ale wspaniałą Villę Madama.

Oczywiście przez wszystkie rzymskie lata pobytu, Rafael nie zaniedbał przyozdabiania ołtarzy, malowania obrazów religijnych i portretów. Wśród obrazów o tematyce religijnej należy wspomnieć przede wszystkim o „Przemienieniu” (1517–1520, Pinacoteca Vaticana), przy którym Rafael odszedł z tego świata i które zostało ukończone przez jego ucznia, Giulia Romana. Płótno to będzie modelem dla wielu malarzy kolejnych pokoleń, w szczególności dla Caravaggia i Rubensa.
Innym ulubionym tematem religijnym Rafaela była Madonna – wystarczy zerknąć na przepiękną „Madonnę z Foligno” (Pinacoteca Vaticana) by zachwycić się na zawsze talentem mistrza z Urbino.
Wśród portretów, w których wyróżniał się swoim ekstremalnym realizmem i zdolnością do introspekcji psychologicznej, pamiętamy wspaniałe obrazy przedstawiające Juliuszu II i Leon X. Portrety kobiet są również znane i interesujące, w tym „La Velata” i „Fornarina” (1518–19, Palazzo Barberini, Rzym), oba poświęcone amantce artysty.

Niestety nie dane mu było dożyć starości – umarł (we własne urodziny!), gdy skończył zaledwie 37 lat. I całe miasto do dziś po nim płacze…
Na sarkofagu w Panteonie z prochami Rafaela wyryto zdanie „Tu spoczywa ten, przez którego Natura obawiała się, że zostanie pokonana, a teraz, gdy on nie żyje, boi się że sama (z bólu) umrze” (Pietro Bembo).

Dzieła Rafaela w Rzymie

Tym, którzy nie zdołają zdobyć biletów na wystawę, sygnalizuję miejsca, gdzie można w Rzymie i Watykanie zobaczyć dzieła malarskie naszej renesansowej supergwiazdy:
– Muzea Watykańskie (w Pinakotece: „Przemienienie Pańskie”, „Madonna z Foligno”, „Ołtarz Oddich”, arrasy z Kaplicy Sykstyńskiej; Sale Rafaela w Apartamencie Juliusza II; Loże Rafaela);
– Galeria Borghese („Złożenie do grobu”, „Portret mężczyzny”, „Dama z jednorożcem”);
– Galeria Barberini („Fornarina”);
– Galeria Doria Pamphili („Portret Andrei Navagero i Agostina Beazzano”);
– Villa Farnesina („Triumf Galatei”, „Loża Amora i Psyche”)
– bazylika Sant’Agostino („Prorok Izajasz”);
– kościół Santa Maria della Pace („Sybille”).

Oprócz dzieł malarskich i projektów graficznych warto jeszcze zobaczyć architektury Rafaela:
– kaplica Chigi w bazylice Santa Maria del Popolo;
– kościół Sant’Eligio degli Orefici;
– Villa Madama.