W bieżącym roku obchodzimy trochę niezwykłą rocznicę Mikołaja Kopernika. Nie jest to rocznica urodzin, ani śmierci. Rocznica o której mówimy jest od 180 lat skutecznie nieobchodzona. Rocznica bardzo ważna.
Kiedy przebywał i co robił w Rzymie Mikołaj Kopernik?
Wiemy, że razem ze swym bratem Andrzejem, przyjechał do Rzymu na wiosnę 1500 roku, przede wszystkim aby wziąć udział w odbywających się uroczystościach Roku świętego. Stwierdzono, iż 6 listopada oglądał tu zaćmienie księżyca, a z samym końcem roku robił obliczenia przygotowawcze do obserwacji jakiegoś niezwykłego zjawiska, mającego nastąpić w ostatnim dniu tego roku. Chodziło prawdopodobnie o zaćmienie Saturna przez księżyc, które Kopernik badał już w Bolonii i to dwukrotnie: raz 9 stycznia, a powtórnie 4 marca 1500 roku. Wiemy też, że przyszły autor „O obrotach ciał niebieskich” miewał wykłady w Rzymie jako profesor matematyki. Owe publiczne prelekcje mogły odbywać się na Uniwersytecie Sapienza. Kopernik omawiał błąd ptolemeuszowej koncepcji budowy wszechświata, zauważony jeszcze za pobytu w Krakowie, a potem potwierdzony przeprowadzonymi w Bolonii obserwacjami.
W 1873 roku, przy okazji 400–lecia urodzin Mikołaja Kopernika utworzono w Rzymie Muzeum Kopernikańskie i Astronomiczne. Wg „Tygodnika Ilustrowanego” z roku 1886 muzeum pod zarządem Wołyńskiego posiadało w owym czasie 688 tomów, dotyczących Kopernika, 230 jego wizerunków, 90 wizerunków Galileusza, 116 medali i 106 monet z podobizną Kopernika, wszystkie wydania dzieł astronoma, 51 rzeźb oraz przeszło 200 narzędzi starożytnych.
Pomimo, że dzieło Kopernika było dedykowane papieżowi Pawłowi III, zwolennicy idei Kopernikańskich popadali w konflikty z Kościołem, a samo dzieło w 1616 znalazło się na indeksie ksiąg zakazanych.
Dzisiaj już wszyscy wiedzą, że teoria Kopernika stała się podstawą rozwoju nauk ścisłych w okresie renesansu, a jej zwolennikami byli m.in. J. Kepler i Galileusz.
W bieżącym roku 2008 obchodzimy 180 rocznicę usunięcia dzieł Kopernika z indeksu ksiąg zakazanych. Możemy przy okazji dodać jeszcze jedną rocznicę – 42 rocznicę zniesienia Indeksu Ksiąg Zakazanych.